ปัจจุบันสตรีทบาสเริ่มเป็นเทรนด์กระแสนิยมกันมากขึ้น แต่ก็มีหลายคนที่ยังไม่รู้จักว่า จริง ๆ แล้วสตรีทบาสคืออะไรกันแน่ แตกต่างกับกีฬาบาสเกตบอล (Basketball) ตรงไหน บอกเลยว่าจริง ๆ แล้วก็คือกีฬาบาสเกตบอลนั่นแหละ เพียงแต่มีรูปแบบวิวัฒนาการในการเล่นที่ปรับเปลี่ยนใหม่ เพื่อให้สนุก และเข้ากับยุคสมัยมากขึ้น หลายคนอาจจะคุ้น ๆ กับคำว่า สตรีท ซึ่งจะอารมณ์ประมาณเล่นข้างถนน ไม่ใช่ในสนามแข่งขัน คล้าย ๆ กับสตรีทบอล สตรีทไฟเตอร์ สตรีทอาร์ต นอกจากนั้น สตรีทบาสยังได้รับการยกย่องจากคณะกรรมการโอลิมปิกสากล (IOC) ว่าเป็นเกมกีฬาที่มีความสนุกสนาน ตื่นเต้น เล่นรวมกันได้ทั้งชายและหญิง เล่นง่าย เกมไว ใช้ผู้เล่นน้อย ใช้พื้นที่น้อย ๆ หรือแคบ ๆ ก็เล่นได้ วันนี้เราจะพาไปรู้จักกับ สตรีทบาส แบบเจาะลึกทุกซอกทุกมุมว่าเล่นยังไง มีกติกาอะไรบ้าง แล้วต้องไปเล่นที่ไหน ทำไมถึงได้รับความนิยมสูง ตามเรามาทำความรู้จักกับสตรีทบาส เทรนด์ใหม่มาแรง กีฬาเท่ ๆ ของสายออกกำลังกาย กันได้เลย
หากจะพูดง่าย ๆ สตรีทบาส นั้นเริ่มต้นมาจากการเล่นบาสเกตบอลบนถนนนั่นเอง เดิมทีเรียกกันว่าสตรีทบอล (Street Ball หรือ Freestyle Street Basketball) ที่เป็นที่นิยมเล่นจากกลุ่มวัยรุ่นอเมริกัน ที่รักกีฬายอดนิยมอย่างบาสเกตบอลมารวมกลุ่มกัน ฝึกซ้อมเล่นกีฬาชนิดนี้ที่สนามบาสข้างถนน เพื่อฝึกทักษะให้เก่ง เพื่อที่จะสามารถเข้าไปเป็นนักกีฬาเล่นอยู่ในระดับ NBA ที่เป็นอาชีพใฝ่ฝันของชาวอเมริกันทั้งหลาย เมื่อก่อนบาสเกตบอลจะนิยมเล่นกันในหมู่คนผิวสีเป็นส่วนใหญ่ จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่าแบล็กบาสเกตบอล (Black Basketball) หรือ Street Basketball
ปัจจุบันสตรีทบาส ได้รับการสนับสนุนจากสหพันธ์บาสเกตบอลนานาชาติ (FIBA) ที่เป็นองค์กรควบคุมดูแลกีฬาบาสเกตบอลระหว่างประเทศ และได้มีการปรับรูปแบบการเล่นที่รัดกุมขึ้น มีการปรับเปลี่ยนหลาย ๆ อย่าง จนกลายเป็นกีฬาที่ได้รับความนิยมสูง ไม่เว้นแม้แต่ในเมืองไทยของเรา ที่เรียกว่าสตรีทบาส (Street Bas) หรือบาสเกตบอลแบบ 3 x 3 คือ มีผู้เล่นสูงสุดได้ฝ่ายละ 3 คน นั่นเอง ปัจจุบันสตรีทบาสได้รับการยอมรับว่าเป็นเกมกีฬาที่สนุกสนาน และเป็นการออกกำลังกายที่ได้ฝึกความคิด การวางแผนเพื่อเอาชนะ และได้ประโยชน์ต่อสุขภาพร่างกายเป็นอย่างมาก
หลังจากเป็นที่นิยม ได้มีการปรับรูปแบบการแข่งขันให้มีมาตรฐาน มีรูปแบบ มีกติกา ที่ชัดเจน และสนุกสนานมากขึ้น เพื่อให้เกิดความมุ่งมั่นในการเล่นและสนับสนุนกีฬาชนิดนี้ จึงได้มีการก่อตั้งองค์กรสตรีทบาสขึ้นมาอย่างเป็นรูปธรรม ทำให้สตรีทบาสได้รับความนิยม และเกิดการแข่งขันสตรีทบาสอย่างเป็นทางการขึ้นทั่วโลก นักกีฬาสตรีทบาสที่มีทักษะความสามารถดี ๆ ก็ได้มีโอกาสเข้าร่วมคัดเลือกเข้าทีมใหญ่ ๆ ใน NBA หรือวงการบาสเกตบอลจากทั่วโลกอีกด้วย เราจะมาดูกันว่ากฎกติกา รายละเอียดต่าง ๆ ของสตรีทบาสมีอะไรกันบ้าง
สตรีทบาสมีระยะเวลาเล่น 20 นาที แบ่งเป็นครึ่งละ 10 นาที สามารถขอเวลานอกได้ทีมละ 1 ครั้ง ครั้งละ 30 วินาที แต้มที่ยิงลงปกติจะได้ 1 คะแนน ถ้ายิงนอกเขตเส้น จะได้ 2 คะแนน ทีมไหนเป็นฝ่ายทำคะแนนได้ ก็จะเปลี่ยนให้อีกทีมเป็นฝ่ายเริ่มเล่น
ทีมไหนทำคะแนนได้ถึง 21 คะแนน ก่อนจะหมดเวลา ก็ถือว่าชนะในเกมนั้นไปเลย ถ้าหากหมดเวลาแล้วคะแนนยังเสมอกันอยู่ ก็จะมีการต่อเวลาพิเศษ ที่เรียกว่า Sudden Death ขึ้นมาแข่งต่อ ถึงตรงนี้ทีมที่เป็นฝ่ายทำคะแนนได้เพิ่ม 2คะแนนก่อน ทีมนั้นจะชนะไปในเกมนั้นทันที
หากยังไม่หมดเวลา และมีทีมที่ได้ 15 คะแนนก่อน โดยที่อีกฝ่ายมีไม่เกิน 1 คะแนน ให้เป็นฝ่ายชนะไป ถ้าฝ่ายที่ตามอยู่มีเกิน 2 คะแนน ก็ให้เล่นจนหมดเวลา หรือทำได้ 21 คะแนน โดยการยิงลูกจากภายในเขตครึ่งวงกลมจะนับเป็น 1 คะแนน และยิงลูกจากนอกเขตครึ่งจะวงกลมจะนับเป็น 2 คะแนน และโยนโทษจะได้ครั้งละ 1 คะแนน
ส่วนฝ่ายที่ถูกทำคะแนน จะเป็นฝ่ายได้เริ่มเกมใหม่ หากหมดเวลาการแข่งขันยังมีคะแนนเท่ากัน จะใช้วิธีโยนโทษทีมละ 3 คน โดยสลับกันโยน และหากยังไม่มีผลแพ้-ชนะ ก็ให้โยนสลับอีกครั้งละ 1 คน จนกว่าจะมีผู้ชนะ นอกจากนั้น ทีมที่มีผู้หญิงเป็นผู้เล่นด้วย จะได้รางวัลพิเศษเพิ่มให้ 2 คะแนน หรือตามแต่จะตกลงกัน โดยจำนวนรางวัลพิเศษในแต่ละเกมไม่เกิน 5 ครั้ง
การแข่งขันสตรีทบาสจะเล่นเพียงครึ่งสนามบาส หากวัดจากครึ่งสนาม สนามสตรีทบาสจะมีขนาด 14 × 15 เมตร มีแป้นชู้ต 1 แป้น แป้นสตรีทบาสจะมีความสูงประมาณ 2.80 เมตร ส่วนลูกบาสเกตบอลสำหรับสตรีทบาส ใช้เบอร์ 6 อย่างเป็นทางการในทุกประเภทแข่งขัน สนามสตรีทบาสจะมีเส้นเครื่องหมายคือเส้น 3 แต้ม และเส้น Freethrow
ทีมแข่งขันจะต้องมีผู้เล่นในสนาม 3 คน (ตัวสำรอง ไม่เกิน 2 คน) หรือหากเล่นเพื่อความสนุก ก็สามารถออกแบบผู้เล่น และฟอร์มทีมมาได้เองตามสะดวก
Street Basketball จะเป็นการเล่นแบบที่เรียกว่า ฮาล์ฟคอร์ต (Half-Court Game) โดยใช้สนามเพียงครึ่งเดียวจากสนามจริง แบ่งเป็น 2 ทีม ผลักกันรุก-รับ เมื่อมีการเปลี่ยนการครอบครองลูก จะต้องเคลียร์ลูกก่อน ด้วยการส่งลูกออกไปยังเส้นครึ่งสนาม หรือนอกเส้นชู้ตก่อน จึงจะสามารถเล่นต่อได้ การเล่นสตรีทบาสจะมีความสนุกสนานมากขึ้น เพราะขนาดของสนามเล็กลง ใช้พื้นที่สนามอย่างคุ้มค่า มีการเคลื่อนไหวที่ต่อเนื่อง เกมไม่ยืดเยื้อ ผลัดกันรุกผลัดกันรับได้ตลอด
แม้ว่าสตรีทบาสเป็นกีฬาที่ตัดสินกันด้วยความแม่นยำ แต่ตลอดทั้งเกมต้องใช้ร่างกายหนักพอสมควร เพราะร่างกายจะมีเบียด มีแย่ง ปะทะกันตลอด ความฟิตจึงเป็นเรื่องสำคัญเช่นกัน แต่ด้วยเวลาการแข่งขันที่สั้นกว่า พื้นที่สนามที่น้อยกว่า จึงไม่ค่อยมีความได้เปรียบเสียเปรียบเรื่องสภาพร่างกายมากนัก หลายคนรูปร่างเล็ก ตัวไม่สูงมาก แต่ความสามารถเฉพาะตัวดี สามารถเล่นสตรีทบาสได้อย่างสบาย โดยเฉพาะรูปร่างแบบคนไทย ความสนุกอีกอย่างของสตรีทบาสคือมีแป้นชู้ตที่ไม่สูงมาก เรียกว่าใครที่ชอบกระโดด หรือโชว์ลีลา สามารถกระโดดดังค์ กันอย่างสนุกสนานเลยทีเดียว ซึ่งการออกสเต็ปท่าทาง ถือเป็นสีสันอย่างหนึ่งของสตรีทบาสเช่นกัน
สตรีทบาส เกิดจากการเล่นบาสเกตบอลบนถนน ไม่มีกรรมการ และมีกติกาหลาย ๆ อย่างที่ปรับให้ง่ายต่อการเล่นมากขึ้น แน่นอนว่าจำนวนผู้เล่นนั้นไม่เท่ากับบาสเกตบอลแบบอาชีพ ลูกบอลที่ใช้เล่นก็มีความต่างกัน คือ ในเกมบาสเกตบอลทั่วไป จะใช้ลูกบาสเบอร์ 7 ซึ่งเป็นขนาดมาตรฐาน แต่สำหรับการเล่นสตรีทบาสเกตบอลในการแข่งขันจะใช้ลูกบาสเบอร์ 6 ที่เล็กกว่าลูกบาสทั่วไป แต่มีน้ำหนักเท่ากันกับลูกบาสเบอร์ 7 ตลอดจนมีวิธีการเล่นที่แตกต่างกัน โดยสตรีทบาสจะเล่นกันแค่แป้นเดียว ใช้พื้นที่เพียงครึ่งสนาม มีเวลาครอบครองลูก (Short Clock) แค่ 12 วินาที และทุกครั้งที่เปลี่ยนทีมครองลูก ผู้เล่นจะต้องนำลูกบอลออกมาเริ่มใหม่นอกเขต ที่เรียกกันว่าเส้น 2 คะแนน ทุกครั้ง ซึ่งเป็นจุดที่แตกต่างจากบาสเกตบอลอาชีพ หรือแบบ NBA มาก ที่มีผู้เล่นในสนามได้ถึง 5 คน เล่นเต็มพื้นที่สนาม มีเวลาครองเกมบุกนานกว่าเท่าตัวคือ Short Clock 24 วินาที
สตรีทบาสดูเหมือนจะเล่นง่ายก็จริง สนุกกว่าก็จริง แต่ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายซะทีเดียว เพราะผู้เล่นทุกคนต้องมีความแข็งแรง ออกกำลังกายเป็นประจำด้วย เพราะต้องเคลื่อนไหวร่างกายอยู่ตลอด แถมมีผู้เล่นเพียงทีมละ 3 คน ความตื่นเต้นในกีฬาสตรีทบาสจึงมีมากกว่า เพราะเกมจะเร็ว มีเวลาเล่นเกมบุกน้อย ต้องมีสมาธิอยู่กับเกม จุดแตกต่างอีกจุดก็คือ เรื่องการฟาวล์ ที่เกิดยากกว่าบาสเกตบอลปกติ เพราะเป็นกีฬาที่ต้องใช้แทคติกสูง กับเวลาที่ค่อนข้างกระชับ ซึ่งจุดนี้จะแตกต่างจากบาสเกตบอล 5 คน ที่เล่นกันนานถึง 4 ควอเตอร์ และมีตัวเปลี่ยนมากกว่า
อย่างที่บอกไปแล้วว่า จริง ๆ สตรีทบาส หรือการเล่นบาสเกตบอล 3 คน ได้รับความนิยมในต่างประเทศมานานแล้ว เพียงแต่เป็นการเล่นกันเองตามที่ต่าง ๆ ของกลุ่มคนที่ชื่นชอบในกีฬาบาสเกตบอล จนกระทั่ง FIBA ได้เเล็งเห็นความสำคัญของสตรีทบาส และได้ริเริ่มให้มีการกำหนดกติกาอย่างชัดเจนขึ้นมา ตั้งแต่ปี 2550 พร้อมกับจัดให้มีการแข่งขันขึ้นทั่วโลก เมื่อบวกกับความสนุกสนาน จึงได้ทำให้กระแสนิยมสตรีทบาสพุ่งสูงขึ้นทุกปี
ปัจจุบันมีสนามสตรีทบาสเกิดขึ้นมากมายในเมืองไทยเพื่อรองรับความสนุกของกีฬาอินเทรนด์ชนิดนี้ สำหรับใครที่สนใจอยากจะออกกำลังกาย ท้าทายตนเองและเพื่อน ๆ ไปกับการเล่นกีฬาสตรีทบาส เราขอแนะนำสนามบาสขนาดย่อมใจกลางเมือง พื้นที่ hangout สุดชิคสำหรับคนรักกีฬาบาสเกตบอลที่ The Street Arena ชั้น 5 ศูนย์การค้า เดอะ สตรีท รัชดา Activity Center ใจกลางย่านรัชดา ที่ให้คุณได้ออกกำลังกายและทำกิจกรรมอีกหลากหลาย ครบครัน เปิดให้บริการตั้งแต่เวลา 10:00 - 24:00น. สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมและจองสนามได้ที่ Line : @thestreetratchada